Πρωτότυπος τίτλος: Fughe incrociate / Fulvio Tomizza

"Οι δύο ιστορίες που αφηγείται ο Φούλβιο Τομίτσα στο "Αντίστροφες φυγές" είναι πραγματικές και έχουν θέμα την εξωμοσία. Ο Εβραίος Μαντολίνο γίνεται χριστιανός και ο Λέανδρος Τιζάνιο γίνεται Εβραίος. Εδώ η εξωμοσία, αποκολλάται από τις απαστράπτουσες σφαίρες του θεϊκού καταυγασμού και προσαρμόζεται στις συνήθειες δύο κωμοπόλεων ενώ η σκιά της Ιεράς Εξέτασης παραμένει σε σχετική απόσταση χωρίς τον πελιδνό εφιάλτη των φαντασμάτων. Και όμως, η εξωμοσία του Μαντολίνο και του Λέανδρου αφυπνίζει, για διαφορετικούς λόγους, αρχαίες (και δυστυχώς πάντα επίκαιρες) ρατσιστικές εχθρότητες. Ο Τομίτσα δεν αποδέχεται το ρόλο του δικαστή που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την απόσταση του χρόνου· γι' αυτόν η ιστορία, τα κείμενα, τα θαμμένα στα αρχεία ονόματα είναι, κυρίως, μυθιστόρημα." Ή μάλλον, δεν είναι τίποτ' άλλο παρά μυθιστόρημα"