Ειδική έκδοση για την εφημερίδα ''Ελευθεροτυπία''

Αθήνα: Κ. Καπόπουλος,1973

τ. 1. Κατοχή: Η μεγάλη νύχτα
τ. 2. Κάιρο: Ίντριγκες-Αθήνα: Ελεύθερη Ελλάδα
τ. 3. Από τον Λίβανο στη Βάρκιζα
τ. 4. Ν. Ζαχαριάδης : Ο μοιραίος ηγέτης
τ. 5. Γράμμος - Βίτσι : Τα βουνά του εφιάλτη
τ. 6. Πλαστήρας - Παπάγος - Καραμανλής
τ. 8. 21/4/1967: Τα τανκς στους δρόμους
τ.7. Ιουλιανά 1965: Η αρχή του τέλους
τ. 9. Χούντα και Αντίσταση
τ. 10. Αθήνα - Λευκωσία: Η αρχή της προδοσίας
τ. 11. Το κίνημα του Ναυτικού
τ. 12. Πολυτεχνείο - Κύπρος - Μεταπολίτευση

Στο Κάιρο μαίνεται ο υπόγειος πόλεμος μεταξύ του βασιλιά και των άγγλων υποστηρικτών του, που βλέπουν θετικά την επιστοφή του στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου και της "παλαιάς συμμορίας" όπως αποκαλούν οι Βρετανοί τους εκπροσώπους των αστικών κομμάτων. Ο ηρωισμός της Ελληνικής Ταξιαρχίας στο Ελ Αλαμέιν, ο διχασμός των αξιωματικών σε Δημοκρατικούς και Βασιλόφρονες και η εμφάνιση των αριστερών στρατιωτικών με το κίνημα της ΑΣΟ δημιουργούν νέα δεδομένα, οι συνέπειες των οποίων θα φανούν στο εγγύτατο μέλλον. Τα "Ιουλιανά του 1943" προμηνύουν την επερχόμενη καταιγίδα. Στην Ελλάδα φουντώνει το αντάρτικο, οι δυνάμειες του ΕΛΑΣ αυξάνονται ραγδαία, η δημιουργία της ΕΠΟΝ βγάζει τη νεολαία στον αγώνα, η σύγκρουση ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ είναι οριστική οδηγώντας στην εκκαθάριση του ΕΔΕΣ και η "Ελεύθερη Ελλάδα" είναι πλέον γεγονός. Ο γερμανόδουλος πρωθυπουργός Ι. Ράλλης, την ώρα που οι Ιταλοί παραδίδονται στον ΕΛΑΣ μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, ιδρύει τα Τάγματα Ασφαλείας, με σκοπό τη "σταυροφορία κατά του ΕΑΜ - ΚΚΕ". Η θυσία των 200 αγωνιστών στη Καισαριανή, οι εκτελέσεις στο Χαϊδάρι και τα ολοκαυτώματα των Καλαβρύτων και του Διστόμου από τους Γερμανούς και τους έλληνες συνεργάτες τους συγκλονίζουν τον κόσμο.

Τι συνδέει την 27η Απριλίου 1941, ημέρα κατάληψης της Αθήνας από τους Γερμανούς, με την 29η Μαΐου 1453, ημέρα άλωσης της Κωνσταντινούπολης, και την 6η Σεπτεμβρίου 1922, όταν το τελευταίο ελληνικό στρατιωτικό τμήμα εγκατέλειψε τη Μ. Ασία; Με μια πρώτη "ματιά", η απάντηση είναι "μάλλον τίποτα", όμως, επειδή η Ιστορία δεν είναι στατική αλλά διαρκώς εξελίσσεται, η απάντηση θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση "το μεγαλείο ενός λαού". Και αν τον Απρίλιο του 1941 ξεκινούσε η "μεγάλη νύχτα" στην Ελλάδα, δεν πέρασε παρά μόλις ένας μήνας όταν δύο φοιτητές, οι Μ. Γλέζος και Απ. Σάντας, κατέβασαν τη γερμανική σβάστικα από την Ακρόπολη, γράφοντας την πρώτη πανευρωπαϊκή σελίδα αντίστασης. Και στη συνέχεια η Μάχη της Κρήτης κράτησε ψηλά το γόητρο ενός λαού, ο οποίος δεν συμβιβάστηκε με τη γερμανόδουλη κυβέρνηση του Γ. Τσολάκογλου, ούτε και με τη βασιλική οικογένεια που δραπέτευσε στην Αίγυπτο. Η πείνα και ο θάνατος, που θέρισαν την Αθήνα από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Μάρτιο του 1942, δεν αφάνισαν ηθικά έναν λαό, του οποίου το εθνικό επαναστατικό αίσθημα βρήκε τη σχεδόν απόλυτη έκφρασή του στην ίδρυση του ΕΑΜ και λίγο αργότερα της ΕΛΑΣ, με αποκορύφωμα την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και το πρώτο πάνδημο πολιτικό συλλαλητήριο σε κατεχόμενη χώρα, στην κηδεία του Κ. Παλαμά. Ο ιστορικός Σ. Ν. Γρηγοριάδης παραθέτει με γλαφυρό τρόπο την απαρχή ενός έπους, το οποίο, όπως σημειώνει, πραγματώνεται "ερήμην των αστών της Ελλάδας", [που] ήταν βραδυπόροι, και όταν αφυπνίστηκαν, το λεωφορείο είχε φύγει...".

Τι συνδέει την 27η Απριλίου 1941, ημέρα κατάληψης της Αθήνας από τους Γερμανούς, με την 29η Μαΐου 1453, ημέρα άλωσης της Κωνσταντινούπολης, και την 6η Σεπτεμβρίου 1922, όταν το τελευταίο ελληνικό στρατιωτικό τμήμα εγκατέλειψε τη Μ. Ασία; Με μια πρώτη "ματιά", η απάντηση είναι "μάλλον τίποτα", όμως, επειδή η Ιστορία δεν είναι στατική αλλά διαρκώς εξελίσσεται, η απάντηση θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση "το μεγαλείο ενός λαού". Και αν τον Απρίλιο του 1941 ξεκινούσε η "μεγάλη νύχτα" στην Ελλάδα, δεν πέρασε παρά μόλις ένας μήνας όταν δύο φοιτητές, οι Μ. Γλέζος και Απ. Σάντας, κατέβασαν τη γερμανική σβάστικα από την Ακρόπολη, γράφοντας την πρώτη πανευρωπαϊκή σελίδα αντίστασης. Και στη συνέχεια η Μάχη της Κρήτης κράτησε ψηλά το γόητρο ενός λαού, ο οποίος δεν συμβιβάστηκε με τη γερμανόδουλη κυβέρνηση του Γ. Τσολάκογλου, ούτε και με τη βασιλική οικογένεια που δραπέτευσε στην Αίγυπτο. Η πείνα και ο θάνατος, που θέρισαν την Αθήνα από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Μάρτιο του 1942, δεν αφάνισαν ηθικά έναν λαό, του οποίου το εθνικό επαναστατικό αίσθημα βρήκε τη σχεδόν απόλυτη έκφρασή του στην ίδρυση του ΕΑΜ και λίγο αργότερα της ΕΛΑΣ, με αποκορύφωμα την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και το πρώτο πάνδημο πολιτικό συλλαλητήριο σε κατεχόμενη χώρα, στην κηδεία του Κ. Παλαμά. Ο ιστορικός Σ. Ν. Γρηγοριάδης παραθέτει με γλαφυρό τρόπο την απαρχή ενός έπους, το οποίο, όπως σημειώνει, πραγματώνεται "ερήμην των αστών της Ελλάδας", [που] ήταν βραδυπόροι, και όταν αφυπνίστηκαν, το λεωφορείο είχε φύγει...".