Τίτλος πρωτοτύπου: Hitler e il Nazismo

Βαθύς γνώστης των αρχειακών και ιστοριογραφικών πηγών που αναφέρονται στα γερμανικά θέματα, ο Έντσο Κολότι έχει εκπονήσει μελέτες υψίστης σημασίας, σχετικά με τη δομή της γερμανικής κατοχής στην Ιταλία. Χαρακτηριστικό του βιβλίο και πρωτοποριακό είναι εκείνο που αναφέρεται στη γερμανική διοίκηση της κατεχόμενης Ιταλίας, που δημοσιεύθηκε παλιότερα, με τίτλο «L'amministrazione tedesca dell'Italia occupata 1943-1945» (Collana Studio e Documenti, Milano, Lerici Editori, 1963). Το παρόν βιβλίο (Ο Χίτλερ και ο ναζισμός. Το ολοκληρωτικό καθεστώς, ο πόλεμος και η παρακμή), εκδόθηκε πρόσφατα (2019) στην Ιταλία με τίτλο «Hitler e il nazismo» από τις εκδόσεις Giunti. Ο Έντσο Κολότι, εδώ, τονίζει πως η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία ήταν το αποτέλεσμα όχι μόνον της διεκδίκησης από τη μεριά της Γερμανίας μιας κορυφαίας θέσης ανάμεσα στις άλλες υπερδυνάμεις της εποχής, αλλά και της απόρριψης κάποιων θεσμικών και κοινωνικών μοντέλων, όπως για παράδειγμα ο κοινοβουλευτισμός, τα οποία θεωρούσαν ότι ήταν ξένα και ότι λίγη σχέση είχαν με τις παραδοσιακές αρχές και αξίες του γερμανικού λαού. Βεβαίως δεν παραλείπει να υπενθυμίζει ότι τα απώτερα αποτελέσματα της Συνθήκης των Βερσαλλιών αποτέλεσαν σοβαρό εμπόδιο στην πορεία και ενδυνάμωση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, και σ' αυτά συγκαταλέγει το αίσθημα της ηττοπάθειας, τις αβάσταχτες πολεμικές αποζημιώσεις που είχε υποχρεωθεί να καταβάλλει η χώρα, τις εδαφικές απώλειες και πολλές άλλες δυσμενείς γι' αυτή καταστάσεις. Άλλωστε, είναι γνωστό, ότι οι τιμωρητικές λεπτομέρειες της συγκεκριμένης συνθήκης επηρέασαν το φρόνημα του γερμανικού λαού, πρόσβαλαν βαθιά τον εγωισμό του, προκάλεσαν δυσαρέσκεια και απογοήτευση, οι οποίες σε συνδυασμό με την πολιτική και οικονομική κρίση, είχαν ως αποτέλεσμα την ανάδυση του συγκεκριμένου ολοκληρωτικού καθεστώτος στη Γερμανία. Η εκλογή, τον Απρίλιο του 1925, στη θέση του προέδρου της Γερμανίας του στρατάρχη Χίντεμπουργκ, ήταν φαίνεται κρίσιμη παράμετρος αφού σταδιακά έθεσε το κοινοβούλιο στο περιθώριο των εξελίξεων και έδωσε χώρο σε δυνάμεις αντίθετες με τη δημοκρατία να κάνουν τη εμφάνισή τους στο πολιτικό προσκήνιο ως η μοναδική και ενδεδειγμένη λύση. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ένας συγκεκριμένα στους δύο Γερμανούς εργάτες ήταν άνεργος, ήταν καθοριστικό γεγονός και έπληξε θανάσιμα την οικογένεια, επαγγελματικούς κλάδους, συνδικάτα και κόμματα. Οδήγησε σε μαζική ανασφάλεια των πολιτών και διάχυτη δυσπιστία απέναντι στην έννοια της δημοκρατίας, με αποτέλεσμα να εμφανισθούν στον πολιτικό στίβο ύπουλοι καιροσκόποι και πανέξυπνοι δημαγωγοί. Το «Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Γερμανών Εργατών» (NSDAP), όπως μετονομάστηκε στις 24 Φεβρουαρίου του 1920, το ιδρυθέν, το 1919, στο Μόναχο «Κόμμα των Γερμανών Εργατών», κατάφερε σταδιακά να κερδίσει την εμπιστοσύνη των μαζών και να καταστεί ο απόλυτος κυρίαρχος της χώρας. Παράλληλη πορεία είχε και η ανάδειξη του Αδόλφου Χίτλερ με την αποφυλάκισή του στα τέλη του 1924 λόγω του αποτυχημένου πραξικοπήματος στις 8 και 9 Νοεμβρίου του 1923, ενώ λίγο μετά κυκλοφόρησε και το βιβλίο του «Ο Αγών μου», την επονομαζόμενη και Βίβλο του Εθνικοσοσιαλισμού, στις 18 Ιουλίου του 1925, ένα μέρος του οποίου είχε γραφεί στη διάρκεια της φυλάκισής του. Το βιβλίο με εύκολο και κατανοητό τρόπο, πληροφορεί τον αναγνώστη πως κατάφερε το ναζιστικό κόμμα να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του, τη λογοκρισία που επέβαλε και την προπαγάνδα του απέναντι στις μάζες, ότι ο αγώνας του γερμανικού λαού, ήταν στην πραγματικότητα αγώνας ευσεβής κατά του μπολσεβικισμού, του εβραϊσμού και του μαρξισμού. Δεν παραλείπει να αναφέρει την απέλαση χιλιάδων επιστημόνων, ακαδημαϊκών, διανοουμένων και καλλιτεχνών, οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα για πολιτικούς και ρατσιστικούς λόγους, καθώς και τον διαχρονικό ρόλο της εκκλησίας απέναντι στα γεγονότα. Ικανό μέρος του κειμένου αφιερώνεται στο δρομολογούμενο σχέδιο του Χίτλερ για κυριαρχία σε ολόκληρη την ήπειρο της Ευρώπης, όπως επίσης και για το ρόλο μιας εκάστης ευρωπαϊκής χώρας στο καινούργιο μόρφωμα που επεξεργαζόταν στον μανιασμένο του νου.

Για παράδειγμα, με την βιομηχανοποιημένη Γαλλία θα διατηρούσε μια προνομιακή σχέση, ως εταίρο της Γερμανίας, ενώ οι χώρες της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης θα ήταν εκ προοιμίου καταδικασμένες στη υπανάπτυξη χωρίς να επιτρέπεται η εκβιομηχάνιση, με μόνη χρησιμότητα την προμήθεια του Ράιχ με τρόφιμα και εργατικά χέρια! Όσον αφορά την Αγγλία, αυτή έπρεπε να απομονωθεί γιατί ήταν βαρίδι για την ανάπτυξη της Ευρώπης! Έτσι λοιπόν τα μικρά κράτη ήταν καταδικασμένα να παραμείνουν στη σκιά, στην ανυπαρξία, ή σε ρόλο κομπάρσου. Η γερμανικοποίηση της γηραιάς ηπείρου θα επιτυγχανόταν μόνο με την εξάλειψη των εθνικών ομάδων και με την καταστροφή των κρατικών τους δομών! Όλα όσα ακολούθησαν από τη μεριά των ναζί, τονίζει ο συγγραφέας, «... δίνουν μια διάσταση της τραγωδίας την οποία βίωσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ευρώπης, αλλά και της συλλογικής ευθύνης της γερμανικής κοινωνίας, αφήνοντας βαριά κληρονομιά, η οποία δεν είναι εύκολο ακόμα και σήμερα να γίνει κατανοητή και ασφαλώς αποδεκτή από τις υπόλοιπες χώρες».